Rein Vanvinckenroye onderneemt een fascinerende zoektocht naar een denkbeeldig rijk — Vinistan — compleet met een eigen taal, eigen muziek en eigen cartografie. In die creatie treedt hij in het spoor van verbeelders als Tolkien: niet louter uit liefhebberij voor detail, maar uit de drang om een alternatieve werkelijkheid te construeren waarin verhalen, klanken en lijnen samen een andere logica ontvouwen. Is dat een daad van pure verbeelding, een hedendaags avontuur van de geest, of eerder een vorm van escapisme, een vlucht weg van de alledaagse werkelijkheid?

Tegenover dat verlangen naar een eigen wereld stellen we de rationele ambitie van Gerardus Mercator: een kaart die zo efficiënt mogelijk de toen bekende wereld weergaf, ontworpen met één doel voor ogen — betrouwbare navigatie op zee. Zijn project functioneerde uitstekend voor scheepvaart, maar deed geweld aan de werkelijke verhoudingen tussen landen en continenten. Dat spanningsveld tussen nut en waarheid is geen moderne uitvinding; het zit inherent in elke poging om de wereld te representeren.

Dat we Mercators kaart nu herbekijken en bekritiseren vanuit nieuwe invalshoeken is begrijpelijk en noodzakelijk. Tegelijkertijd blijft de kern wederkerigheid pijnlijk duidelijk: je kunt een bol niet zonder compromis op een plat vlak afbeelden — het is, in praktische zin, de kwadratuur van de cirkel. Beide projecten — Vinistan en Mercator — tonen verschillende manieren waarop mensen betekenis en overzicht zoeken: de ene door schepping en verbeelding, de andere door abstraheren en optimaliseren.

Het samenspel tussen deze benaderingen biedt rijk materiaal voor een filosofisch gesprek: over realiteit en representatie, over de grens tussen creatie en vlucht, en over de onvermijdelijke beperkingen van iedere kaart of mythe die we maken om de wereld te begrijpen.

Dit gesprek wordt geleid door het nog op te richten Sint-Niklaas Filosofisch Genootschap met onder andere Ragam De Mey, Diederik Mechiels en Bas Matthynsens als moderatoren. Ondertussen schildert Dirk Bosschaert verder. En 's avonds dompelen we ons onder in de oude muziek en jawel, om de hoek loert een doedelzakduo.

Gerard Mercator, ruim 500 jaar geleden hier in de buurt geboren, vond een methode uit om de bolvormige aarde op een plat vlak weer te geven. Zijn beroemde projectie heeft ons wereldbeeld tot op vandaag bepaald.
Op 12 december opent in Sint-Niklaas het vernieuwde Mercatormuseum zijn deuren op de site MAP – Musea Aan het Park. Het voormalige museum krijgt een complete make-over en wordt omgevormd tot een dynamische, interactieve beleving rond cartografie.